Opowiadania o Stinie należą do tego rodzaju literatury dla dzieci, którą z pewnością
zrozumieją rodzice, na poziomie malowanych akwarelą ilustracji i na poziomie
tekstu, bowiem fabuła ma nadzwyczajne tło skandynawskiej skalistej wysepki, przez-
wyciężony w nieoczywisty sposób kłopot, i niezwykłych bohaterów.
Stina, Państwo sobie wyobrażą, nie jest ani łobuziarą-psotnicą ani wszędobylską fig-
larką, to po prostu białowłosa wnuczka pewnego dziadka o nieoczywistej, szwedzkiej urodzie. Czy jest urocza? No jakże. Czy każdy chciałby mieć takiego Dziadka za dziadka
i móc spędzać lato w jego domku na wyspie? Rozumie się. Jednak w opowiadaniach ilustratorki i pisarki Leny Anderson jest coś jeszcze, co pozwala wracać do nich bez zniecierpliwienia schematycznością historii dla dzieci, i nie jest to sam splot opisy-
wanych wydarzeń, choć jest naprawdę o czym rozmawiać, a być może bardziej wykreowany przez autorkę świat. Niemal słyszy się krzyk mew, czuje zapach sieci,
smak soli morskiej, dźwięk fal i twardość skały pod stopami.
Anderson, na świecie znana najlepiej z powstałej we współpracy z Christiną Björk,
zresztą zekranizowanej, książki “Linnea w Ogrodzie Moneta” (w Polsce wydanej przez
“Zakamarki”), tworzy obrazy i słowa dające iluzję dotknięcia opowiadanej przez nią
historii. Jakby wchodziło się w film, daję słowo. Jej sceny rodzajowe są pełne szcze-
gółów, ale i spokoju, jak na płótnach klasyków. Jest to świat kompletny, pozbawiony jakiejkolwiek kokieterii, dlatego do opowiadań o Stinie wraca się z radością i ciekawoś-
cią, właśnie tak, jak w miejsce, w którym spędzało się wakacje mając za jedyny zaawansowany technicznie wynalazek radio.
Jak Dziadek rozwiąże kłopot dzielnej Stiny, która pewnej nocy wybrała się podziwiać
sztorm? Odpowiedź, jak mniemam, warta najlepszych blogów na temat wychowania.
Ponieważ dzięki mikrodotacji Miasta Poznań nasza Biblioteka Domu Bajek wzbogaciła
się o “Lato Stiny”, chcę Wam bardzo polecić również drugie opowiadanie zamiesz-
czone w książce – przekonacie się, co może stanowić najlepszy prezent urodzinowy
i jak bardzo pamięć o urodzinach fantastów jest ważna.
W Bibliotece od dzisiaj będą też na Was czekać inne morskie opowieści: Erica Carle
“Konik Morski”, z kapitalnymi oknami przez które widać podwodne rośliny, nadzwy-
czajna “Co kryje morze” Ainy Bestard z kompletem kolorowych szkiełek do odkry-
wania tajemnic głębin (obie wydane przez Tatarak), kolejne monumentalne i wybor-
ne dzieło Aleksandry i Daniela Mizielińskich “Pod ziemią, pod wodą” (Dwie Siostry), oraz niezawodny “Pan Maluśkiewicz i Wieloryb” Juliana Tuwima, narysowany przez Bohdana Butenkę.
Przyjdźcie na nasze podwórko w sobotę, 12-ego sierpnia o 12-ej, wypożyczcie co się
Wam będzie podobało, a po wspólnym czytaniu o przygodach Stiny narobimy razem
różnych morskich cudów, no i postaramy się znaleźć trochę morskich skarbów.
Wszyscy na pokład!
Maria
Książki:
„Lato Stiny”, Lena Anderson, Wydawnictwo Zakamarki
„Pod ziemią, pod wodą”, Aleksandra i Daniel Mizielińscy, Wydawnictwo Dwie Siostry
„Co kryje morze?”, Aina Bestard, Wydawnictwo Tatarak
„Konik morski”, Eric Carle, Wydawnictwo Tatarak
“Pan Maluśkiewicz i Wieloryb”, Julian Tuwim i Bohdan Butenko, Wydawnictwo Dwie Siostry (wznowienie)
Spotkanie odbywa się w ramach cyklu „święty Marcin czyta Dzieciom”. Projekt dofinansowano w ramach Konkursu Mikrodotacji Centrum Inicjatyw Lokalnych
Poznań 2017.
Fotorelacja z pierwszego spotkania tutaj, z drugiego tutaj.
Ilustracje zaczerpnęłyśmy ze stron wydawców oraz zasobów własnych.
Żyjemy w czasie, w którym geograficzne odległości stają się niemal niezauważalne,
a to, co kiedyś dzieliło ludzi tygodniami czy miesiącami podróży skróciło
się do kilkunastu godzin. Coraz więcej rodzin to małe mikrokosmosy, w których spotykają się różne kultury, różne języki i kraje pochodzenia. I coraz częściej
staję przed dylematem, co dać w prezencie Dzieciom moich Przyjaciół, którzy żyją
poza granicami Polski lub dzielą rodzinną przestrzeń życiową z obcokrajowcem.
Odpowiedzi na to wyzwanie są dwie – możemy zaufać magii ilustracji i zainwestować
w książki obrazkowe, których na szczęście coraz więcej i w coraz lepszym gatunku
na polskim rynku wydawniczym. Treść, którą przekażemy Małemu Czytelnikowi jest zależna wtedy od nas i naszej wyobraźni, może stać się polem wielu eksperymentów, także językowych. Obraz broni się sam, choć „czytanie” takich książek wymaga elastyczności i świeżości umysłu. I na pewno swoistej erudycji – by umiejętnie
rozwinąć to, co już nam zostało zaserwowane.
Drugim rozwiązaniem są książki dwujęzyczne (lub wielojęzyczne) i im właśnie
chciałabym poświęcić ten tekst. Nie jestem filologiem, więc trudno oceniać
mi wartość merytoryczną tłumaczeń, mnie cieszy przede wszystkim warstwa wizualna
i nietuzinkowość książek, które wybrałam do ilustracji tego tekstu. Od razu zaznaczam, że moja selekcja ma charakter czysto subiektywny i z pewnością niepełny, więc
z przyjemnością proszę o komentarze i podpowiedzi, jeśli przeoczyłam pozycję
wartą szczególnej uwagi.
Wśród książek, które nasunęły mi się jako ilustracje do tego tekstu są albo
wznowienia pozycji już znanych, które wpisały się w historię polskiej literatury
dziecięcej, a przetłumaczone mogą cieszyć nowe szersze grono Czytelników, albo projekty autorskie, napisane i zilustrowane przez tą samą osobę – idąc
tym tropem podzieliłam je na dwie grupy.
Grupa pierwsza to współczesne reedycje wartościowych książek.
„Lokomotywa. The Locomotive. Die Lokomotive”, Julian Tuwim
Ilustracje: George Him i Jan Le Witt
Wydawnictwo Universitas i Instytut Książki, 2013
Tekst w języku polskim, angielskim i niemieckim.
Klasyczny utwór jednego z największych okraszony ilustracjami duetu grafików George’a Him (Jerzego Himmelfarba) i Jana Le Witt (Lewitt). Obrazy powstały w latach 30. XX wieku i są przykładem grafiki wysokiej klasy, wznowione znów mogą cieszyć kolejne pokolenie miłośników rytmicznego wiersza. Tym razem polski tekst został uzupełniony
o tłumaczenie na język angielski i niemiecki, co razem stanowi potrójną jakość.
Na stronie wydawcy możemy przeczytać, że publikacja dedykowana jest pamięci Albrechta Lemppa (1953-2012), promotora literatury polskiej na świecie.
„Kurczę blade! What a cheek!”, Wanda Chotomska „Smok ze Smoczej Jamy”, Wanda Chotomska
Ilustracje: Edward Lutczyn
Wydawnictwo Babaryba, 2010 i 2015
Tekst w języku polskim i angielskim.
Te dwie książki to prawdziwa gratka dla miłośników kreski Edwarda Lutczyna – możliwości współczesnego druku dały książki o mocnej, nasyconej barwie, opublikowane w formie kartonowej, co nie pozostaje bez znaczenia, jeśli marzymy
o tym, by książka przetrwała dłużej w nieobliczalnych rękach Małego Czytelnika.
Obie pozycje to pełne humoru zestawienie poezji Wandy Chotomskiej, której
zachwalać nie trzeba z komiksowymi i żartobliwymi ilustracjami Lutczyna o nieco karykaturalnym charakterze. Niejednemu łezka się w oku zakręci 🙂
I grupa druga – autorska, pełna niezwykle ciekawych i wartych uwagi publikacji.
„Kici kici, miau miau”, tekst i ilustracje Józef Wilkoń
Wydawnictwo Hokus-Pokus, 2014 (wyd. II, poszerzone o tłumaczenie na język angielski)
Tekst w języku polskim i angielskim.
Józefa Wilkonia przedstawiać nie trzeba, rzadko który artysta ma tak szeroki dorobek twórczy, jak ten autor. W małej kołysance o niesfornym kotku zabawny jest i rymowany tekst (tłumaczce Antonii Lloyd-Jones należą się niskie ukłony!) i „wilkoniowate” zamaszyste ilustracje wymalowane z wdziękiem i lekkością tak charakterystyczną
dla Mistrza. Plamy barwne zlewają się ze sobą, by za chwilę tworzyć nowe formy
na pograniczu abstrakcji, a subtelnie i oszczędnie dobrany kolor pozwala stworzyć
nową jakość. To dobry wybór nie tylko dla miłośników kotów czy rymów.
„Zimowe popołudnie”, tekst i ilustracje Mandana Sadat
Wydawnictwo Czerwony Konik, 2008
Tekst w języku polskim i angielskim.
Mam do tej książki duży sentyment, kupiłam ją na kilka lat przed tym, nim sama zostałam mamą i czekałam na moment, by móc ją czytać własnemu Dziecku. Historia prosta, ale pełna silnych emocji i wzruszeń – oczekiwanie na powrót najważniejszej osoby i ogromna radość z bycia razem, wszystko w zimowej aurze. To opowieść ilustracyjnie bardzo oszczędna, niemal abstrakcyjna, choć pojawiają się w niej wyjątkowe momenty – malowane paluszkiem na zamarzniętej szybie ornamenty
czy subtelne przechodzenie zimowego dnia w rozgwieżdżoną mroźną noc. Miasto,
w którym dzieje się ta historia urzeka malarskością i rytmem subtelnych barw oddających poezję prostej, acz pięknej historii. Czytałam ją Dzieciom w różnym wieku, począwszy od Maluszków po Przedszkolaki i każdy znalazł w niej cząstkę dla siebie.
„Harold i fioletowa kredka”, tekst i ilustracje Crockett Johnson
Wydawnictwo Media Rodzina, 2010
Tekst w języku polskim i angielskim.
Oszczędna, a jednocześnie bardzo działająca na wyobraźnię historia tytułowego chłopca Harolda wyrysowana jest za pomocą fioletowej kredki, której kreska jest pretekstem
do budowania akcji książki. Harold, niczym mały Piotruś w dobrze nam znanym filmie animowanym „Zaczarowany ołówek”, strona po stronie kreśli ciąg wydarzeń
z pogranicza jawy i snu. Tym razem warstwa ilustracyjna (mająca w sobie dużo uroku nie tak młodego już obrazu, książka powstała bowiem w 1955 roku) jest ograniczona naprawdę do minimum, aczkolwiek doskonale współgra z narracją opowieści. I z jednej strony podpowiada nam rozwiązanie tej historii, a z drugiej pokazuje, jaką moc
ma sztuka, a dokładniej nasza dłoń, w której trzymamy kredkę. Proste, prawda?
I takie oczywiste dla Małego Człowieka, a jakże nieoczywiste dla Dorosłego…
„Kto prowadzi”, tekst i ilustracje: Leo Timmers
Wydawnictwo Babaryba, 2014
Tekst w języku polskim i angielskim.
Warszawskie wydawnictwo Babaryba ma w swoim repertuarze niejedną książkę dwujęzyczną, poza opisanymi wyżej publikacjami duetu Chotomska – Lutczyn proponują nam także „Kto prowadzi” belgijskiego twórcy dla Dzieci, Leo Timmersa. Narracja książki opiera się na pytaniach i typowaniu, który z przedstawionych bohaterów jest kierowcą danego pojazdu. Interesujący jest nie tylko w gruncie rzeczy prosty zabieg, którego atutem jest budowanie napięcia i zaangażowanie czytelnika, ale także efekty dźwiękowe, zabawa słowami oraz obrazy narysowane realistycznie i humorystycznie zarazem. Dzięki tekstowi w języku angielskim będzie to pretekst do zabawy na dłużej.
Postanowiłam przywołać w tekście także publikację dwujęzyczną innego rodzaju –
to raczej książka – zabawka stymulująca do nauki języka obcego.
„Moja pierwsza książka o słowach”, tekst i ilustracje Eric Carle
Wydawnictwo Tatarak, 2011
Tekst w języku polskim i angielskim.
Eric Carle to także niemal człowiek – instytucja. Zasłynął przede wszystkim jako autor bestsellera wśród książek dla Dzieci – „Bardzo głodnej gąsienicy”. Jak ważna to pozycja świadczy między innymi ikona Google, która w 40. rocznicę publikacji książki została tymczasowo zaprojektowana na jej wzór. W Polsce książki Erica Carle publikuje wydawnictwo Tatarak. Wśród dostępnych tytułów znajdują się i książki „angażujące”,
w tym właśnie „Moja pierwsza książka o słowach”. Wydrukowana na mocnym kartonie podzielona jest nie tylko na strony na sposób klasyczny, każda strona
składa się jeszcze z dwóch części. Zadaniem Czytelnika jest dopasowanie słów w języku polskim i angielskim do odpowiedniej ilustracji. Zabawa z książką staje się pretekstem do nauki języka obcego miłą i prostą metodą, niemalże mimochodem. Jednak nie tylko konstrukcja książki jest jej atutem – trudno pozostać obojętnym wobec ilustracji Erica Carle, który w doskonały sposób opanował energię pulsujących barw i zamaszystość nakładania farby. Obrazy, które kreuje są z jednej strony proste, syntetyczne, nawet zbliżające się do abstrakcji, nie jest to jednak geometryczny minimalizm, a ekspresyjna
i bogata fakturowo forma.
Można sobie zadać pytanie, czy potrzebujemy takich publikacji, czy nie ma ich zbyt
mało. I czy rzeczywiście spełniają swoją rolę – książki, która nie tylko cieszy i bawi,
ale także edukuje. Osobiście mam wśród Przyjaciół osoby będące w związkach
różnych narodowości i to im dedykuję ten tekst z dużą chęcią obdarzając
tymi właśnie książkami. I nadal wypatruję kolejnych publikacji.
Dom Bajek 