O alegorycznych urokach Milusi i Myszy

Tym razem wyciągamy nasze długie łapy po kolejną, nawiązującą do klasyka gatunku Jana de La Fointaine’a, bajkę zwierzęcą. Pamiętacie nauki logiki i moralności płynące
z „Konika polnego i mrówki”? A „Kruka i lisa”, bajkę z Ezopa, a spolszczoną przez Igna-
cego Krasickiego? „Lisa i kozła” Adama Mickiewicza?

Nie przytoczę tu żadnych miód-malina cytatów, bo nie klasyków będziemy czytać,
ale przyjemność paralelna, ponieważ jakże pouczający i zabawny tekst jest w przypad-
ku „Kotki Milusi” zilustrowany nadzwyczajnymi obrazami. Z cudownej teatralnej skrzynki
(o samym fenomenie Kamishibai tutaj) będziemy wyciągać sceny z historii spisanej wierszem i malarsko zilustrowanej przez włoski duet Eleny Molisani i Alessandro Sanny.

„Kotka Milusia”, rzecz jasna, reprezentuje również pewien charakter ludzki, mianowicie pławiącą się w zbytkach damę (leżanka-szezlong, jako typowy mebel kojarzący się za-
równo ze stylizowaną damą jak i mniej lub bardziej dystyngowanym kotem). Początek bajki może się kojarzyć z mickiewiczowskim opisem osobowości i dóbr Telimeny;
nie mogę się powstrzymać przed jego zacytowaniem:

Jako kotka domowa miała swoja panią,
oraz własną leżankę, bynajmniej nie tanią,
miała miękkie podusie i pieszczot tysiące,
a do jedzenia smakołyki zapachem kuszące.
Drzemała sobie Milusia, nie spraszała gości,
Zadowolona z własnej nieskazitelności.

Potem jest już tylko lepiej dla bohaterki, a gorzej dla naszego pierwotnego poczucia egalitaryzmu; wszak – czy samych posiadaczy kotów nie cieszą ich szlacheckie rysy?
Czyż nie, jak stwierdza Milusia, dla

wrodzonej elegancji w skoku
wszyscy nas traktują jak arystokrację!

Po dalszych duserach prezentacji zaczyna się rozgrywać akcja – kotka spotyka myszkę, którą straszy i drażni, tłumacząc, że to rozrywka przynależna kotom. Strwożona myszka próbuje odwołać się do szlachetnych instynktów damy, jakże przeciwnych katowskim,
ta jednak głucha na błagania myszki o darowanie życia zwraca jedynie uwagę, że tak niskiego pochodzenia potraw nie jada, ponieważ stanowiłyby hańbę dla jej podniebie-
nia.

Odzyskawszy rezon niedoszła ofiara przechodzi do dworskiego dyskursu, odmalowując przed kotką uroki prostego życia związanego z naturą, z wolnością, dzięki której dzikie koty pod rozgwieżdżonym niebem

(…) od kłopotów nie stroniąc,
(…) nigdy się nie rozstają, wspólnie szczęścia bronią.

Morał zawarty w ostatniej wypowiedzi dialogu wybrzmiewa równie roztropnie, co dow-
cipnie i bezwzględnie; jeśli chcecie być o niego bogatsi, przyjdźcie na przedostatnie już spotkanie z cyklu „Kociambry ze starego Miasta” w Cmoku, 27.10 o 10.30.

Kto nie zna jeszcze czaru teatru kamishibai i, prócz pięknego tekstu ma ochotę zobaczyć wyjątkowe obrazy – zapraszamy tym bardziej.

Maria
Kotka Milusia, Elena Molisani, Alessandro Sanna
Wydawnictwo Tibum 2012

Projekt „Kociambry ze Starego Miasta” dofinansowano ze środków budżetowych miasta Poznania, realizowany jest dzięki wsparciu Rady Osiedla Stare Miasto.

Autorką identyfikacji wizualnej do projektu jest artystka Katarzyna Olbrycht.

Ilustracje zaczerpnęłyśmy ze strony wydawcy oraz zasobów własnych.

 

A tymczasem w Paryżu… Tym razem sobie NIE POCZYTAMY.

Tym razem nie, bo w najbliższą, i zarazem ostatnią, sobotę naszego podwórkowego cyklu wakacyjnego „Święty Marcin Czyta Dzieciom” urządzimy sobie spotkanie z ka-
mishibai.

Nie czytamy więc jak zwykle książki, lecz OPOWIADAMY.

Opowiem Ci bajkę…
Posłuchaj, coś Ci opowiem…
Muszę Ci coś opowiedzieć!

Jak to brzmi? Dla mnie zawsze zapowiada coś wyjątkowego, bo przesączonego przez czyjeś podejście do świata, doświadczenie, dystans lub zapalczywość, gesty i mimikę. Wysłuchaną opowieść nieodmiennie też pamięta się razem z własnymi myślami, rea-
kcjami i pytaniami, przez co, być może, staje się dla odbiorcy bardziej kompletna
i usłużna w przyszłości.

KAMISHIBAI to – dosłownie, i po japońsku – papierowy teatr. Czyli, że za drewnianą pudełkową sceną, butai, przypominającą teatr marionetkowy, będziemy przesuwać karty papieru. Z tyłu kart są słowa opowiadające historię, która stoi za ilustracjami;
słów tych jest niewiele, ponieważ kamishibai daje widzom (i słuchaczom) specjalny teatralny prezent – przestrzeń na wyobraźnię, w której dopowiada i widzi się wszystko, co nie zostało pokazane i opowiedziane.

Źródła kamishibai siegają XII wieku, kiedy to w buddyjskich świątyniach mnisi przeka-
zywali umoralniające opowieści; wraz z nadejściem dwudziestowiecznych wynalazków, takich jak kino dźwiękowe, kartonowe teatry, jako możliwe do przewiezienia na rowerze, służyły rozrywce uboższej publiczności. W latach 60. XXw. kamishibai zaczął zanikać, wypierany przez telewizję, prasę i pierwsze komiksy.

Na Zachodzie sztuka ta zyskała popularność w latach 70. dzięki Édith Montelle, ani-
matorce, bibliotekarce, szefowej kolekcji wydawniczej w szwajcarskim wydawnictwie Slatkine, a przede wszystkim propagatorce sztuki opowiadania. We współczesnych kamishibai zachowana jest idea i forma teatrzyku, ale treści dostosowuje się do wa-
runków i tradycji kulturowych poszczególnych krajów. W Polsce działa kilka wydawnictw proponujących zestawy kart kamishibai, m.in. Risprint, Zielona Grupa i Tibum. Dzięki dotacji Miasta Poznania Biblioteka Domu Bajek wzbogaciła się o kolejne dzieła tego gatunku: „Trzeba będzie…” autorstwa Francuzów Thierry Lenain’a i Oliviera Tallec’a oraz „Mojego przyjaciela Kemushi” Nathalie Dargent i Mandany Sandat (wydawnictwo Tibum).

Na podwórku Domu Bajek zaś pokażemy i opowiemy Wam historię „Lwa w Paryżu”, wymyśloną i zilustrowaną przez Beatrice Alemagna – i będzie to coś naprawdę nadzwy-
czajnego. Każda z kart opowieści zasługuje na miejsce w galerii sztuki. Technika autorki wiąże w niebywale intrygujący sposób rysunek i kolaż, przy czym wszystkie wycięte ze starych zdjęć i reprodukcji (np. fotografii prasowych i reklam z lat 60., przedwojennych plakatów czy renesansowych portretów) postacie, mimo iż pochodzą z różnych czasów, dobrze odnajdują się w kontekście paryskiego metra, kawiarni i ulicy.

Nieco melancholijny tytułowy bohater sobotniego kamishibai przypomina wielu z nas,
a zwłaszcza tych, którzy nie chcą pozostać w tłumie nierozpoznani. Spotkamy się więc
z zupełnie innym bohaterem niźli niedźwiedź pędzący przez Paryż w poszukiwaniu swo-
jego synka („Misiowa piosenka” Benjamina Chaud’a, wydawnictwo Dwie Siostry), ten bowiem nie budził w paryżanach zapędów towarzyskich. Opowieść Beatrice Alemagna płynie spokojnie; jest, że ujmę to tak, z gatunku psychologicznych, również dlatego mistrzowsko przedstawia się w konwencji kamishibai.

No, musicie to zobaczyć. Zapraszamy w sobotę 2. września o godz.12-ej na ostatnie letnie spotkanie z Biblioteką Domu Bajek; pamiętajcie też, że odwiedzając nasze pół-
piętro, będziecie mogli skorzystać z naszych przepysznych, wciąż rosnących zbiorów.

Maria

Dzięki dofinansowaniu Miasta Poznań pokażemy Wam także biblioteczne nowości:

– „Oto jest Paryż” (z fantastycznej serii M. Šaška, wydanej przez wydawnictwo Dwie Siostry),
– ‚Paryż – znam to miasto”, Judith Drews, wydawnictwo Zakamarki.

Spotkanie odbywa się w ramach cyklu „Święty Marcin czyta Dzieciom”. Projekt dofinansowano w ramach Konkursu Mikrodotacji Centrum Inicjatyw Lokalnych
Poznań 2017.

Fotorelacja z czwartego spotkania tutaj.

Ilustracje zaczerpnęłyśmy ze stron wydawców, zasobów własnych oraz ze stron: strefapsotnika.pl; pinterest.com.